मुदँ॒ (मुद्) हर्षे

  ( मोदते मोदते मोदे लघूपघत्वाद्गुणः मुमुदे मुमुदाते मुमुदिषे मुमुदिवेह "असंयोगाल्लिट्कित्'' इति कित्त्वान्न गुणः ( मोदिता मोदिष्यते मोदताम् अमोदत मोदेत आशिषि मोदिषीष्ट अमोदिष्ट अमोदिष्यत ) इत्यादि भावे ( मुद्यते अमुद्यत मुद्यते अमोदि शेषं कर्तृवत् मुमुदिषते, मुमोदिषते ) "रलो व्युपधाद्धलादेः संश्च'' संश्च'' रलन्ताद्धलादेरुकारेपधात् परौ सेटौ त्क्कासमौ वा कितौ भवत इति कित्त्पक्षे न गुणः (मुमुदिषां चक्रे इत्युदाहार्यम् मोमुद्यते मोमुदां चक्रे मोमुदितेत्यादि ) अजार्धधातुके यलोपाल्लोपयोर्लधूपधगुणो न भवति "न धातुलोप आर्धधातुके'' इति धातृवेकदेशलोपनिमित्तार्धधातुकनिमित्तयोणवृद्योर्निषेधाद् "अचः परस्मिन् पूर्वविधौ'' इत्यल्लोपस्य स्थानिवत्त्वादूठा ( मोमोत्ति मोमुत्तः मोमुदति मोमोत्सि मोमुदोषि मोमोद्धि मोमुदीमि मोमुद्वः) यङ्लुकोऽनैमित्तिकत्वात् "नधातुलांप''इति निषेधो न भवति र्हटि तु "नाभ्यास्तस्याचि पिति सार्वधातुके'' इति निषेधः ( मोमोदां चकार मोमोदिता मोमोदिष्यति मोमोत्तु मोमुत्तात् मोमुदीतु मोमुद्धि ) हेरपित्त्वान्न गुणः ( मोमुदानि मोमुदाव ) आठ्यजादिपित्सार्वधातुकत्वात् "नाभ्यस्त'' इति गुणनिषेधः लङीडभावपक्षे तिप्सिपोर्हल्ङ्यादिलोपं "वावसाने'' इति पक्षे चत्वर्म् सिपि तु "दश्च'' इति वा रुत्वमपि (अमोमोत् अमोमोद् आमोमोद् "वावसाने'' इति पक्षे चर्त्वम् सिपि तु "दश्च'' इति वा रुत्वमपि ( अमोमोत् अमोमोद् आमोमुत्ताम् अमोमोत् अमो ( मोमुद्यस्ताम् ) यासुटो ङित्त्वकित्त्वाभ्यान्न गुणः ( अमोमोदीत् ) सिज्लोपस्यासिद्धत्त्वाद्वा प्रत्ययलणेन वा गुणः ( अमोमोदिष्टाम् ) हलन्तलक्षणा वृद्धिः"नेटि'' इति निषिध्यते ( अमोमोदिष्यदित्यादि मोदयति मोदयां चकार इत्यादि पूर्ववत् लुङि(अमूमुदत् "दीर्घो लघोः'' इति दीर्घः ( मुदित्वा मोदि_वा ) उक्तः कित्त्वविकल्पः ( मुदिमनेन मोदितमनेन ) "निष्ठा'' इति भूते यः क्तः स "तयोरेव कृत्य'' इत्युक्तनियमादकर्मकादस्माद् भावे, ( प्रमुदितमनेन प्रमोदितमनेन प्रमुदितः प्रमोदितः ) अत्रादिक्रियालक्षणस्य भूतत्वाश्रये "निष्ठा'' इति क्तः स च "आदिकम्रणि क्तः कर्त्तरि च'' इति भावकत्रोर्द्वयोरपि भवति ( प्रमुदितवान् प्रमोदितवान् )"उदुपधद्भावादिकर्मणोरन्यतरस्याम्'' इति सेटो निष्ठायाः पक्षे कित्त्वनिषेधाद्गुणः भावादिकर्मभ्यामन्यत्र (मुदिते देवदत्तःमुदितवानित्येव) धौव्यार्थत्वात्कर्त्तरि क्तः मुदितवानित्यत्र अत्वसन्तस्य चाधतोःइत्यात्वं तस्याधातोरासन्तस्य चोपधायाः सम्बुद्धिवर्जिते सौ विहिताद्वीर्धादनन्तरं क्तवतोरुदित्त्वेन नुमि हल्ङ्यादिसंयोगान्तलोपौ पूर्वं नुमि न दीर्घस्य प्रसङ्गः उपधाभावात् न च संयोगान्लोपादनन्तरमुपधात्वे भूतपूर्वगत्याऽत्वन्ताश्रयस्य दीर्धस्य प्रसङ्गा नापि नान्तत्वेन "सर्वनामस्थाने'' इति दीर्घस्य यतस्तयोः संयोगान्तलोपोऽसिद्ध ( मोदनः ) युच् ( मुत् )[ संपदादिभ्यः क्किप् ] इति स्त्रियां क्किप् (मुदिरः) "इषिमदि' त्यादिना किरच् ( मुद्गः ) "मुदिग्रोर्गग्गाक्'' इति गक् कित्त्वान्न गुणः मुद्गेन संसृष्टं मौद्गम् मुद्गादण्इति तृतीयान्तादस्मात्संसृष्टेष्टेऽण् प्रत्ययः मुद्गा "स्फायितञ्चि''इत्यादिना रक् संसर्गार्थोयं चुरादौ16

  मोदते, मोदिता रलो व्युपधाद् हलादेः संश्च (1226) इति विभाषा कित्त्वाद् मुदित्वा मोदित्वा, मुमुदिषते मुमोदिषते मोदनः इगुपधज्ञाप्रीकिरः कः (31135) कुमुदम् मोदयति मोदकः इषितिमिमदिमुदि (द0उ0826 क) इति किरच् - मुदिरो मेघः मुदिग्रोर्गग्गौ (उ01128) मुद्गः स्फायितञ्चि (उ0213) इति रक् - मुद्रा चुरादौ मुद संसर्गे (10209) मोदयति 16

  - मोदते । मुमुदे । मुदितमनेन मोदितमनेन । प्रमुदितः । प्रमोदितः । मुदित्वा मोदित्वा । मुमुदिषते मुमोदिषते । मोमुद्यते । मुत् । मुद्गः । मुद्रा । मुद्रितः ।। 16 ।।