मूलधातुः
वजँ
धातुः
वज्
अर्थः
गतौ
गणः
भ्वादिः
पदि
परस्मैपदी
इट्
सेट्
वृत्तयः
वज
व्रज
गतौ
( वजति ववाज ववजतुः वजितेत्यादि ) "न शसददवादिगुण'' इत्येत्वाभ्यासलोपनिषेधः ( अवजीत् अवाजीत् ) "अतो हलादे'' इति वा वृद्धिः ( वाजः वाज्यम् ) घञ्ण्यतौ "अजिव्रज्योश्च'' इति चकारेण कुत्वनिषेधः ( व्रजति ) इत्यादि लुङि"वदव्रज''इतिनित्या वृद्धिः ( अव्राजीदिति व्रज्या)"व्रजयजोर्भावे क्यप्'' इतिक्यप् व्रजः "गोचरसंचरवहव्रजव्यजापणनिगमाश्च'' इति अधिकरण घञन्तो निपातितः परिव्राटः परिव्राट् परौ व्रजेःषः पदान्तेइति क्विपि षत्वं दीर्घश्च एतौ चुरादावपि शुचादत्ता उदात्तेतः क्षिवर्जम् 250
वज
व्रज
गतौ
- वजति वाजो वेगपक्षौ व्रजति, वव्राज वटव्रज (723) इति वृद्धिः-अव्राजीत् व्रजयजोर्भावे क्यप्-(3398) व्रज्या, परिव्रज्या गोचरादौ (द्र0 33119) व्रजः साधुः ण्यति (द्र0 31124) व्राज्यम् अजिव्रज्योश्च (7660) इति कुत्वाभावः क्विब् वचि (उ0 257) इति क्विब्दीर्घौ-परिव्राट्, व्रश्च (8236) इति षः परिव्राजकः चुरादौ वज मार्गसंस्कारगत्योः (1069) वाजयति 247, 248
वज
व्रज
गतौ
- वजति । ववाज । एत्त्वाभ्यासलोपप्रतिषेधश्चास्य चान्द्रैरुदाहृतः । ववजतुः । ववजुः । अवजीत् । अवाजीत् । वाजः । व्रजति । वव्राज । अव्राजीत् । प्रव्रजितः । परिव्राट् । व्रजः । व्रज्या ।। 249, 250 ।।
तिङन्त-रूपाणि
लट् (वर्तमान)
| परस्मैपरस्मैपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | वजति | वजतः | वजन्ति |
| मध्यममध्यमपुरुषः | वजसि | वजथः | वजथ |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | वजामि | वजावः | वजामः |
लिट् (परोक्ष)
| परस्मैपरस्मैपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | ववाज | ववजतुः | ववजुः |
| मध्यममध्यमपुरुषः | ववजिथ | ववजथुः | ववज |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | ववाज/ववज | ववजिव | ववजिम |
लुट् (अनद्यतन भविष्यत्)
| परस्मैपरस्मैपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | वजिता | वजितारौ | वजितारः |
| मध्यममध्यमपुरुषः | वजितासि | वजितास्थः | वजितास्थ |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | वजितास्मि | वजितास्वः | वजितास्मः |
लृट् (अद्यतन भविष्यत्)
| परस्मैपरस्मैपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | वजिष्यति | वजिष्यतः | वजिष्यन्ति |
| मध्यममध्यमपुरुषः | वजिष्यसि | वजिष्यथः | वजिष्यथ |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | वजिष्यामि | वजिष्यावः | वजिष्यामः |
लोट् (आज्ञार्थ)
| परस्मैपरस्मैपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | वजतु/वजतात् | वजताम् | वजन्तु |
| मध्यममध्यमपुरुषः | वजतात्/वज | वजतम् | वजत |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | वजानि | वजाव | वजाम |
लङ् (अनद्यतन भूत)
| परस्मैपरस्मैपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | अवजत् | अवजताम् | अवजन् |
| मध्यममध्यमपुरुषः | अवजः | अवजतम् | अवजत |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | अवजम् | अवजाव | अवजाम |
विधिलिङ्
| परस्मैपरस्मैपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | वजेत् | वजेताम् | वजेयुः |
| मध्यममध्यमपुरुषः | वजेः | वजेतम् | वजेत |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | वजेयम् | वजेव | वजेम |
आशीर्लिङ्
| परस्मैपरस्मैपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | वज्यात् | वज्यास्ताम् | वज्यासुः |
| मध्यममध्यमपुरुषः | वज्याः | वज्यास्तम् | वज्यास्त |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | वज्यासम् | वज्यास्व | वज्यास्म |
लुङ् (अद्यतन भूत)
| परस्मैपरस्मैपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | अवाजीत्/अवजीत् | अवाजिष्टाम्/अवजिष्टाम् | अवाजिषुः/अवजिषुः |
| मध्यममध्यमपुरुषः | अवाजीः/अवजीः | अवाजिष्टम्/अवजिष्टम् | अवाजिष्ट/अवजिष्ट |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | अवाजिषम्/अवजिषम् | अवाजिष्व/अवजिष्व | अवाजिष्म/अवजिष्म |
लृङ् (भविष्यत्)
| परस्मैपरस्मैपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | अवजिष्यत् | अवजिष्यताम् | अवजिष्यन् |
| मध्यममध्यमपुरुषः | अवजिष्यः | अवजिष्यतम् | अवजिष्यत |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | अवजिष्यम् | अवजिष्याव | अवजिष्याम |
लट् (वर्तमान)
| आत्मनेआत्मनेपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | वज्यते | वज्येते | वज्यन्ते |
| मध्यममध्यमपुरुषः | वज्यसे | वज्येथे | वज्यध्वे |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | वज्ये | वज्यावहे | वज्यामहे |
लिट् (परोक्ष)
| आत्मनेआत्मनेपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | ववजे | ववजाते | ववजिरे |
| मध्यममध्यमपुरुषः | ववजिषे | ववजाथे | ववजिध्वे |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | ववजे | ववजिवहे | ववजिमहे |
लुट् (अनद्यतन भविष्यत्)
| आत्मनेआत्मनेपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | वजिता | वजितारौ | वजितारः |
| मध्यममध्यमपुरुषः | वजितासे | वजितासाथे | वजिताध्वे |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | वजिताहे | वजितास्वहे | वजितास्महे |
लृट् (अद्यतन भविष्यत्)
| आत्मनेआत्मनेपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | वजिष्यते | वजिष्येते | वजिष्यन्ते |
| मध्यममध्यमपुरुषः | वजिष्यसे | वजिष्येथे | वजिष्यध्वे |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | वजिष्ये | वजिष्यावहे | वजिष्यामहे |
लोट् (आज्ञार्थ)
| आत्मनेआत्मनेपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | वज्यताम् | वज्येताम् | वज्यन्ताम् |
| मध्यममध्यमपुरुषः | वज्यस्व | वज्येथाम् | वज्यध्वम् |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | वज्यै | वज्यावहै | वज्यामहै |
लङ् (अनद्यतन भूत)
| आत्मनेआत्मनेपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | अवज्यत | अवज्येताम् | अवज्यन्त |
| मध्यममध्यमपुरुषः | अवज्यथाः | अवज्येथाम् | अवज्यध्वम् |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | अवज्ये | अवज्यावहि | अवज्यामहि |
विधिलिङ्
| आत्मनेआत्मनेपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | वज्येत | वज्येयाताम् | वज्येरन् |
| मध्यममध्यमपुरुषः | वज्येथाः | वज्येयाथाम् | वज्येध्वम् |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | वज्येय | वज्येवहि | वज्येमहि |
आशीर्लिङ्
| आत्मनेआत्मनेपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | वजिषीष्ट | वजिषीयास्ताम् | वजिषीरन् |
| मध्यममध्यमपुरुषः | वजिषीष्ठाः | वजिषीयास्थाम् | वजिषीध्वम् |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | वजिषीय | वजिषीवहि | वजिषीमहि |
लुङ् (अद्यतन भूत)
| आत्मनेआत्मनेपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | अवाजि | अवजिषाताम् | अवजिषत |
| मध्यममध्यमपुरुषः | अवजिष्ठाः | अवजिषाथाम् | अवजिध्वम् |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | अवजिषि | अवजिष्वहि | अवजिष्महि |
लृङ् (भविष्यत्)
| आत्मनेआत्मनेपदी | एकएकवचनम् | द्विद्विवचनम् | बहुबहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमप्रथमपुरुषः | अवजिष्यत | अवजिष्येताम् | अवजिष्यन्त |
| मध्यममध्यमपुरुषः | अवजिष्यथाः | अवजिष्येथाम् | अवजिष्यध्वम् |
| उत्तमउत्तमपुरुषः | अवजिष्ये | अवजिष्यावहि | अवजिष्यामहि |
